Βιωματική δράση στο δάσος της Κιάφας με τα παιδιά του 7ου ΔΣ Ελευσίνας στο πλαίσιο του προγράμματος Sustain Art: Βιώσιμη Τέχνη – Βιώσιμη Εκπαίδευση – «Ένα δέντρο στο κεφάλι μου», μια συνεργασία της Θάλειας Καλλιαντά με το Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση και την θεατροπαιδαγωγό Νικολέττα Δημοπούλου. Ερευνήσαμε, ανακαλύψαμε, με όλες τις αισθήσεις μας συλλέξαμε τους θησαυρούς του δάσους και τέλος αφήσαμε το δικό μας αποτύπωμα δημιουργώντας έργα Land Art.
Πάρνηθα, το φυσικό κλιματιστικό της Αθήνας! Μετά την καταστροφική πυρκαγιά του καλοκαιριού στα Σχολεία για το κλίμα απαντάμε με ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα!
«Υιοθετώ τον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας» και σχετική επιμόρφωση σε συνεργασία με τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) – Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Πάρνηθας, Σχοινιά και Προστατευόμενων Περιοχών Σαρωνικού Κόλπου.
Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2023 από 17.30 – 19.30 (μέσω webex)
Σκοπός του ήταν να ενημερωθούν οι εκπαιδευτικοί για το δασικό οικοσύστημα της Πάρνηθας, να ευαισθητοποιηθούν στην αξία της προστασίας και διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος, να μάθουν για τις σημαντικότερες απειλές των δασικών οικοσυστημάτων και να ενημερωθούν για τα έργα αποκατάστασης μετά την πυρκαγιά στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας.
Το πρόγραμμα:
«Η Οδύσσεια της Πάρνηθας και ο ζωτικός ρόλος της στην περιβαλλοντική ανθεκτικότητα της Αττικής» από την Δρ. MSc Νίκη Ευελπίδου, Καθηγήτρια Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ
«Συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας πανίδας στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας» από την κα Άννα Δερβένη, MSc Δασολόγο
«Πράσινες γωνιές της γειτονιάς μου: ένας εκπαιδευτικός οδηγός για την ανάδειξη της βιοποικιλότητας» από την κα Σοφία Καινούργιου, Αντιπρόεδρο του Διεθνούς Δικτύου «Μαθαίνω για τα Δάση» και μέλος του Δ.Σ της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης
«Παρουσίαση του Διεθνούς Δικτύου Π.Ε «Μαθαίνω για τα Δάση» από την Ελένη Νιάρχου, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Δ/νσης Π.Ε. Γ’ Αθήνας
«Η βελανιδιά της Αττικής: Ανάδειξη της παιδαγωγικής αξίας της» από την Αλεξάνδρα Τσίγκου, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Δ/νσης Π.Ε. Δυτικής Αττικής
Παρουσίαση του εκπαιδευτικού προγράμματος «Τα σχολεία υιοθετούν τον Eθνικό δρυμό της Πάρνηθας: τα επόμενα βήματα, η σχέση με το Δίκτυο ΣΧΟΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ» από την Μαρία Δημοπούλου, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Δ/νσης Π.Ε. Α’ Αθήνας.
Eυχαριστούμε θερμά τις εισηγήτριες και ανανεώνουμε σύντομα το ραντεβού μας για την επίσκεψη στην Πάρνηθα!
Οι φυτεύσεις σπόρων βελανιδιάς ξεκίνησαν και φέτος με το 1ο ΔΣ Ασπροπύργου. Τα βελανίδια μάζεψαν τα παιδιά του 10ου ΔΣ Ασπροπύργου από τις βασιλικές βελανιδιές της αυλής τους!!! Μιλήσαμε για την αξία της βελανιδιάς και τη σχέση της με τον τόπο μας! Μιλήσαμε για το δάσος, τη βιοποικιλότητά του και τους κινδύνους από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Αγαπάμε το δάσος και τη βελανιδιά, γιατί είναι η ασπίδα μας απέναντι στην κλιματική αλλαγή!!!
Το καμένο δάσος των Γερανείων αποτέλεσε το αντικείμενο μαθήματος στη φύση, που έγινε σε συνδυασμό με επίσκεψη στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Μακρυνού με την υποστήριξη του Δασαρχείου Μεγάρων και της αν. δασάρχη κας Λένας Μιχάλαρου.
Τα παιδιά του 5ου Δημοτικού Σχολείου Μεγάρων προσέγγισαν βιωματικά το δάσος με εργασίες εξερεύνησης και ανακάλυψης. Έμαθαν για τις απειλές που δέχονται τα μεσογειακά δάση εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, άκουσαν για τον τρόπο που κινήθηκε η περσινή καταστροφική πυρκαγιά και είδαν τα έργα προστασίας που έχουν γίνει στις πλαγιές με τα κορμοδέματα. Ανακάλυψαν ακόμη και στοιχεία φυσικής αναβλάστησης. Άφησαν το αποτύπωμά τους με εφήμερα έργα land art που κατασκεύασαν ομαδικά με υλικά της φύσης. Απόλαυσαν την ξενάγηση και φιλοξενία από τις μοναχές συνδυάζοντας το υπέροχο φυσικό περιβάλλον με την πνευματικότητα των ανθρώπων που έχουν επιλέξει να ζουν κοντά του, να το σέβονται και να το προστατεύουν!
Τα παιδιά κινήθηκαν πολύ φυσικά μέσα στο δάσος, εργάστηκαν ομαδικά, εξερεύνησαν και δημιούργησαν μετά από δύο χρόνια περιορισμού σε εικονικά περιβάλλοντα. Συνάδελφοι, αφήστε τα παιδιά να έρθουν κοντά στη φύση, γιατί είναι ζωτική ανάγκη!
Ευχαριστώ θερμά τον διευθυντή Χρήστο Γκαμπένη και τις εξαιρετικές δασκάλες, που μου έδωσαν την ευκαιρία να μοιραστώ μαζί τους αυτή την εμπειρία!
Η ευαισθητοποίηση των παιδιών για την προστασία του δάσους εκφράστηκε μέσω του θεατρικού «Κι έτσι σώθηκε το δάσος». Το δάσος σώθηκε με δημοκρατικές διαδικασίες φυσικά κι εκεί που όλα έδειχναν ότι ο πλάτανος θα κοπεί για να χτιστεί πολυκατοικία. Όμως η μοντέρνα ζωή με τις μηχανές και τα κινητά που ζήλεψαν τα μισά νανάκια δεν κατάφερε να νικήσει τις αξίες που απολαμβάνουν τα πλάσματα του δάσους: τον καθαρό αέρα, την ησυχία, την ποιότητα ζωής!
Τα παιδάκια της Δ του 5ου ΔΣ Μεγάρων απέδωσαν με μεγάλη μαεστρία τη διασκευή που έκαναν συνεργατικά οι δασκάλες με τη θεατρολόγο και έντυσαν αρμονικά η μουσικός και ο εικαστικός. Με το παραμύθι και τις τέχνες γλυκαίνονται οι ψυχές και έρχονται πιο κοντά στην πνευματικότητα της φύσης! Γιαυτό είμαστε αισιόδοξοι ότι μέσα από τα σχολεία θα ξεκινήσει η κλιματική παιδεία που θα κάνει την κοινωνία μας πιο ανθεκτική στις ακραίες καταστάσεις.
Συγχαρητήρια στο σχολείο του τοπικού μας δικτύου Σχολεία για το κλίμα που πάντα μας εκπλήσσει για την ποιότητα της δουλειάς του!!!
Η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής, μέσω της Υπεύθυνης Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τα ΚΠΕ Ελευσίνας και Λαυρίου, τις ΔΠΕ Αν. Αττικής, Α’ Αθήνας, Γ’ Αθήνας, Πειραιά και τις ΔΔΕ Γ’ Αθήνας, Πειραιά, μέσω των Υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, και την ΔΔΕ Εύβοιας, μέσω του Υπευθύνου Σχολικών Δραστηριοτήτων οργανώνουν επιμορφωτικό εξ’ αποστάσεως σεμινάριο με θέμα:
τη Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2021 ώρες 17:30 – 20:40.
Το σεμινάριο θα διεξαχθεί διαδικτυακά μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας Webex και θα έχει συνολική διάρκεια τεσσάρων διδακτικών ωρών. Όσοι εκπαιδευτικοί επιθυμούν να το παρακολουθήσουν καλούνται να δηλώσουν συμμετοχή το αργότερο μέχρι την Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2021 στην ηλεκτρονική φόρμα:
https://forms.gle/Lx2eaJtEhzLxvUM89.
Μπορείτε να δείτε τους στόχους του σεμιναρίου και το Πρόγραμμα στο έγγραφο.
του Αντώνιου Β. Καπετάνιου
Δασολόγου-Περιβαλλοντολόγου
(Αναδημοσίευση από dasarxeio.com)
Πολύ μελάνι εχύθη τελευταία για το είδος των δένδρων που πρέπει να επιλέγονται για την αναδάσωση των καμένων στην Αττική, μετά την καταστροφική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική την 23η-7-2018. Και πολλοί ήταν εκείνοι που εξέφρασαν σκεπτικισμό ή αρνητισμό για τη δρυ, που προτείνονταν από άλλους. Για δε το πεύκο, οι περισσότεροι ήταν αρνητικοί. Μη σχετικοί οι περισσότεροι που μιλούσαν, μα και κάποιοι σχετικοί, διατύπωναν γνώμες κι ασκούσαν κριτική επί του θέματος. Ας δούμε τα πράγματα πώς έχουν.
Κατ’ αρχάς να επισημάνουμε ότι η δρυς είναι το φυτικό είδος που κάποτε κυριαρχούσε στην Αττική, όπως και σε όλη την Ελλάδα. “Δρυούσα” αποκαλούσε την Αττική ο Όμηρος. Η αλλαγή στη σύνθεση της βλάστησης στο αττικό περιβάλλον συνετελεσθη σταδιακά, με την υποχώρηση της δρυός και την επικράτηση της χαλεπίου πεύκης, που ως είδος λιτοδίαιτο κι ανθεκτικό στο ξηρό κι άνυδρο αττικό περιβάλλον, επικράτησε. Επήλθε δηλαδή μια δευτερογενής φυσική διαδοχή, με την επικράτηση ειδών λιγότερο απαιτητικών και με καλλίτερη προσαρμογή στις νέες συνθήκες που δημιούργησε η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Τούτο το πρόσταξε η φύση, με τη βοήθεια βεβαίως του συντελεστή ανθρώπου.
Το πεύκο συνεπώς, καλώς υπάρχει στα πλαίσια της συνέχειας των φυσικών περιβαλλόντων και δε μπορούμε να το αποβάλλουμε επεμβαίνοντας ανατρεπτικά στο οικοσύστημα· κάτι που θα συνιστούσε αντινομία. Ας το αφήσουμε λοιπόν στο φυσικό του ρόλο και ας μην το καταδικάζουμε στο πυρ το εξώτερον, επειδή ο άνθρωπος επενέβη στα περιβάλλοντά του με τρόπο ασυλλόγιστο· και το πληρώνει! Εξάλλου, για τις πυρκαγιές στα μεσογειακά περιβάλλοντα ευθύνεται σε ποσοστό πάνω από το 70% ο άνθρωπος (πυρκαγιές από πρόθεση ή από αμέλεια, χωρίς να συνυπολογίζεται σε αυτές το μεγαλύτερο μέρος από τις πυρκαγιές από άγνωστα αίτια, που είναι περί το 13%), ενώ από φυσικά αίτια το ποσοστό είναι πολύ μικρό (περίπου 3%).
Το πεύκο δε, είναι αυτό που ταυτίστηκε με τη φυσιογνωμία περιοχών, με τον πολιτισμό και την ιστορία τους· και τούτο αποτελεί μια βασική παράμετρο, που δεν πρέπει ν’ αγνοούμε.
Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει και ο ρόλος της δρυός στα ελληνικά μεσογειακά περιβάλλοντα, και δη στο αττικό, καθώς ιστορικά και περιβαλλοντικά τα χαρακτηρίζει. Το ερώτημα είναι εάν η δρυς μπορεί να επανέλθει με φυτεύσεις σε μέρη που καίγονται, αναβαθμίζοντας τα οικεία φυσικά περιβάλλοντα και μειώνοντας την ευφλεξιμότητά τους;
Η απάντηση, σ’ ό,τι αφορά την Αττική, είναι ναι υπό προϋποθέσεις, μετά βεβαίως από μελέτη των κλιματοεδαφικών συνθηκών του κάθε σταθμού εγκατάστασής της και της δυνατότητας φυτοκοινωνικής της ένταξης, η οποία θα περιληφθεί στη μελέτη αναδάσωσης που θα συνταχθεί, καθώς και των επιπτώσεων εισαγωγής της· κι όχι βάσει μιας γενικής αρχής (επαν)εισαγωγής της, κάτι που θα συνιστούσε ολίσθημα, με αποτυχίες φύτευσης και τυχόν επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον.
Εγκαταστάθηκε με επιτυχία η δρυς στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους, στο Χαϊδάρι, και δημιούργησε εκεί όμορφες συστάδες, εν γειτονία μάλιστα με το πεύκο, την εγκαταστήσαμε χωρίς πρόβλημα στο άλσος Ιλισίων…
Χωρίς λοιπόν ν’ αποβάλλουμε από τη λογική μας το πεύκο, ας δούμε και τη δρυ στις αναδασώσεις…
(στη φωτογραφία: συστάδα δρυός στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους, στο Χαϊδάρι)
Στη Δυτική Πάρνηθα υπάρχουν δυο περιοχές που προσφέρονται για ένα ημερήσιο βιωματικό πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: η Πηγή της Φυλής και το Φρούριο της Φυλής, σε μικρή απόσταση το ένα από το άλλο, σε 10χμ βορειοδυτικά από το χωριό της Φυλής.
Στην Πηγή της Φυλής υπάρχει ένας διαμορφωμένος χώρος με μικρό θεατράκι, γεφυράκια, πλακόστρωτα μονοπάτια, κάτω από αιωνόβια πλατάνια και αριές. Το γάργαρο νερό ρέει από τον βράχο, στον οποίο φυτρώνει η ενδημική καμπανούλα της Πάρνηθας. Τα παιδιά μπορούν να πιουν νερό από την πηγή, να ξεκουραστούν κάτω από τον ίσκιο των δέντρων, να έρθουν σε επαφή με την άγρια ζωή και να κάνουν διάφορες κινητικές δραστηριότητες και θεατρικό παιχνίδι στο χώρο του θεάτρου.
Στη συνέχεια μπορούν να περπατήσουν μέχρι το Φρούριο, σε ήσυχο ασφαλτοστρωμένο δρόμο και μετά σε χωματόδρομο. Εκεί μπορούν να ανεβούν στο Φρούριο απ’ όπου θα ατενίσουν μέχρι την Αθήνα και το Θριάσιο Πεδίο. Θα κατανοήσουν το ρόλο του Φρουρίου στην αρχαιότητα ως οχυρωματικό έργο και ως φρυκτωρία. Πολύ συνηθισμένο φαινόμενο η συνάντηση με κοπάδι προβάτων ή κατσικιών που βόσκει στον ευρύτερο χώρο. Θα είναι δε τυχερά αν περάσει από εκεί το πυροσβεστικό όχημα του Συνδέσμου Πάρνηθας με τους ανθρώπους του που κάνουν περιπολία για τυχόν κίνδυνο πυρκαγιάς. Τα παιδιά μπορούν να παίξουν παιχνίδια στο πλάτωμα κάτω από το Φρούριο, αλλά και να αφουγκραστούν με κλειστά μάτια τους ήχους της φύσης.
Το μεγάλο κέρδος για τους μικρούς εξερευνητές είναι ότι τους δίνεται η δυνατότητα να αποκτήσουν εμπειρία με τις αισθήσεις τους για το φυσικό περιβάλλον του δάσους, να το αγαπήσουν, να ευαισθητοποιηθούν για τους κινδύνους του και να αποφασίσουν να το προστατεύσουν.
Σε συνέχεια της ανανέωσης της λειτουργίας του Διεθνούς Θεματικού Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Μαθαίνω για τα Δάση» για τα σχολικά έτη 2016-2017, 2017-2018 και 2018-2019, βάσει της υπ’ αρ. πρωτ. 223916/Γ7/30-12-2016 επισυναπτόμενης απόφασης του Γενικού Γραμματέα του ΥΠ.Π.Ε.Θ., καλούνται: α) οι σχολικές μονάδες που υλοποιούν πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης συναφές με τη θεματολογία του Δικτύου να ενταχθούν στο Δίκτυο και β) οι σχολικές μονάδες που έχουν ήδη ενταχθεί σε αυτό κατά το προηγούμενο σχολικό έτος να ανανεώσουν τη συμμετοχή τους.
Το Διεθνές Θεματικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Μαθαίνω για τα Δάση» ξεκίνησε τη λειτουργία του στην Ελλάδα το 1996. Στόχος του είναι να ενθαρρύνει σχολεία και εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, ώστε να συμπεριλάβουν στις εκπαιδευτικές τους δραστηριότητες και τα δάση, εφοδιάζοντάς τους με τα απαραίτητα εργαλεία, καθώς και κίνητρα για να πλησιάσουν το δάσος και να μάθουν από αυτό γι’ αυτό. Επισημαίνεται πως για τα σχολικά έτη 2015-16 και 2016-17 ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στη θεματική «Δάσος και Νερό». Ως εκ τούτου, προτρέπουμε τις σχολικές μονάδες του Δικτύου, στο πλαίσιο των προγραμμάτων που υλοποιούν, να συνεξετάζουν το δασικό και υδατικό οικοσύστημα μιας περιοχής.
Περισσότερες πληροφορίες για το Δίκτυο υπάρχουν στην ιστοθέση http://eepf.gr/el/drasi/dasi και επίσης παρέχονται από την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, στο τηλέφωνο 2103224944 (εσωτ.113) 8.00πμ- 15.00μμ, και στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου education@eepf.gr.
Οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί καλούνται:
α) να μελετήσουν τη διαδικασία υλοποίησης προγράμματος στο πλαίσιο του Δικτύου
β) να συμπληρώσουν την επισυναπτόμενη αίτηση, η οποία υποβάλλεται στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου education@eepf.gr διά του/της Υπευθύνου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/Σχολικών Δραστηριοτήτων της Δ.Π.Ε. ή Δ.Δ.Ε. στην οποία υπάγεται η σχολική μονάδα. Η παραπάνω αίτηση πρέπει να υποβληθεί και από τους/τις εκπαιδευτικούς/σχολικές μονάδες που συμμετείχαν στο Δίκτυο κατά το σχολικό έτος 2015-2016, εφόσον κατά το τρέχον σχολικό έτος εξακολουθούν να υλοποιούν πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης συναφές με τη θεματολογία του Δικτύου.
Πρόσκληση συμμετοχής σε σεμινάριο με θέμα: «Δασική βιοποικιλότητα, ανθρώπινες επεμβάσεις και διαταραχές» για εκπαιδευτικούς Α/θμιας & Β/θμιας Εκπαίδευσης & Φωκίδας, Βοιωτίας και Αττικής (Περιφερειακό δίκτυο Αττικής για Δασικές Πυρκαγιές) που θα διεξαχθεί στο ΚΠΕ Άμφισσας και στα δασικά οικοσυστήματα της Φωκίδας στις 24 – 25 Ιουνίου 2016
Το ΚΠΕ Αργυρούπολης και το ΚΠΕ Άμφισσας διοργανώνουν επιμορφωτικό σεμινάριο με θέμα: «Δασική βιοποικιλότητα, ανθρώπινες επεμβάσεις και διαταραχές» για εκπαιδευτικούς Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης από τις Δ/νσεις Εκπ/σης της Αττικής (Περιφερειακό δίκτυο Δασικών Πυρκαγιών), της Βοιωτίας και της Φωκίδας.
Το σεμινάριο θα διεξαχθεί στις εγκαταστάσεις του ΚΠΕ Άμφισσας και στο πεδίο (δασικά οικοσυστήματα της Φωκίδας – Παρνασσός) στις 24 και 25 Ιουνίου 2016. Στο σεμινάριο θα συμμετέχουν συνολικά 60 εκπαιδευτικοί Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης από τις αντίστοιχες περιοχές ως ακολούθως: 20 από τη Φωκίδα, 20 από τη Βοιωτία και 20 από την Αττική.
Δείτε αναλυτικές πληροφορίες στο έγγραφο.
Οταν περπατάμε μέσα στο δασικό περιβάλλον, σχεδόν πάντα έχουμε μια ευχάριστη αίσθηση. Σήμερα, δημοσιευμένες σε έγκυρα διεθνή περιοδικά επιστημονικές έρευνες, αποδεικνύουν πως η ωφέλεια από το δάσος είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια αίσθηση. «Ο Ιπποκράτης πρώτος περιγράφει τη σημασία του φυσικού περιβάλλοντος στην υγεία του ανθρώπου. Στην Ιαπωνία, η Δασική Ιατρική αναγνωρίζεται ως επίσημη ιατρική ειδικότητα και έχει πιστοποιηθεί ως επάγγελμα, με ανάλογες σπουδές και εξετάσεις, αυτό του Δασικού Θεραπευτή. Οι βάσεις της τέθηκαν στα αρχαία ελληνικά Ασκληπιεία» λέει στην «Κ» ο δρ Χρίστος Γαλλής, τακτικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης και εκ των ιδρυτών της Δασικής Ιατρικής στην Ιαπωνία (διετέλεσε Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Hyogo), εκπροσωπώντας την επιστήμη της Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος.
Οπως μας αποκαλύπτει ο δρ Γαλλής, οι θετικές επιδράσεις του δασικού περιβάλλοντος στην υγεία του ανθρώπου είναι πολλές. «Ερευνες έδειξαν ότι το δασικό περιβάλλον μειώνει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό και έχει χαλαρωτική επίδραση στα άτομα, μειώνοντας τη δράση του συμπαθητικού που αυξάνει την πίεση. Επηρεάζει έμμεσα το ενδοκρινικό-ανοσοποιητικό σύστημα, προκαλώντας μείωση της αδρεναλίνης και αυξάνοντας τη δραστηριότητα των κυττάρων φυσικών φονέων (NK-natural killers) στο αίμα» εξηγεί ο δρ Γαλλής. Το δασικό περιβάλλον επηρεάζει την ψυχολογία του ατόμου. «Ερευνες έδειξαν ότι η ενασχόληση του ατόμου στο δασικό περιβάλλον μειώνει το άγχος, την κατάθλιψη, τον θυμό, την κούραση, αυξάνοντας τη ζωτικότητα και την ευεξία. Είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του “πνευματικού” stress και της πνευματικής κόπωσης. Επιδρά στο ενδοκρινικό σύστημα μειώνοντας τα επίπεδα των ορμονών stress αδρεναλίνης και κορτιζόλης και έχει χαλαρωτικά αποτελέσματα. Το stress αναστέλλει τις ανοσοποιητικές λειτουργίες. Το δασικό περιβάλλον τις ενισχύει έμμεσα, μειώνοντας τα επίπεδα των ορμονών stress. Επίσης αυξάνει τα επίπεδα μιας καρδιοπροστατευτικής ορμόνης του λιπώδους ιστού, της λιπονεκτίνης καθώς και της θειικής διυδροεπιανδροστερόνης. Η μείωση της λιπονεκτίνης στο αίμα συσχετίζεται στενά με παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2, καρδιοπνευμονικές ασθένειες και μεταβολικό σύνδρομο. Τα επίπεδα των επινεφριδικών ορμονών διυδροεπιανδροστερόνης και θειικής διυδροεπιανδροστερόνης μειώνονται δραματικά με την ηλικία και συνοδεύονται από σειρά εκφυλιστικών και χρόνιων ασθενειών που χαρακτηρίζουν τη γήρανση. Η θειική διυδροεπιανδροστερόνη παρέχει καρδιοπροστασία και προφυλάσσει από την παχυσαρκία και τον διαβήτη. Επίσης φαίνεται ότι ο περίπατος σε δασικό περιβάλλον μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σε διαβητικούς ασθενείς» εξηγεί ο κ. Γαλλής.
Μια συγκριτική έρευνα
Μάλιστα, συγκριτική έρευνα ημερήσιων περιπάτων σε δασικό και αστικό περιβάλλον έδειξε ότι ενώ η επίσκεψη στο δάσος μείωσε σημαντικά τη συγκέντρωση των ορμονών stress και στα δύο φύλα ιδιαίτερα στις γυναίκες, δεν συνέβη το ίδιο με τον περίπατο σε αστικό περιβάλλον. Το δασικό περιβάλλον δρα άμεσα στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα προάγοντας τη δραστηριότητα και αυξάνοντας τον αριθμό των κυττάρων φυσικών φονέων (natural killers – ΝΚ), όπως και τα επίπεδα των διακυτταρικών αντικαρκινικών πρωτεϊνών και ενζύμων και στα δύο φύλα. «Ερευνες σε άτομα που έκαναν περίπατο αναψυχής σε αστικό περιβάλλον έδειξαν ότι δεν παρατηρήθηκε καμία αύξηση της δραστηριότητας και του αριθμού των ΝΚ κυττάρων, ούτε στην έκκριση των διακυτταρικών ορμονών και ενζύμων. Αντίθετα ήταν τα αποτελέσματα περιπάτου στο δάσος, γεγονός που δεν οφείλεται στον περίπατο αλλά σε αυτό καθαυτό το δασικό περιβάλλον.
Επειδή τα ΝΚ κύτταρα φονεύουν τα καρκινικά κύτταρα απελευθερώνοντας αντικαρκινικές πρωτεΐνες, και το δασικό περιβάλλον αυξάνει τη δραστηριότητα των ΝΚ κυττάρων και την ποσότητα των αντικαρκινικών πρωτεϊνών, η δραστηριότητα στο δασικό περιβάλλον μπορεί να έχει προληπτικά αποτελέσματα ενάντια στην καρκινογένεση. Σε έρευνα στην Ιαπωνία, βρέθηκε ότι άτομα που ζουν σε περιοχές με χαμηλή δασοκάλυψη είχαν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου από καρκίνο απ’ αυτά που ζούσαν σε περιοχές με υψηλότερη δασοκάλυψη» σημειώνει ο δρ Γαλλής, συγγραφέας του τόμου «Green Care: for Human Therapy, Social Innovation, Rural Economy, and Education». Public Health in the 21st Century (Νέα Υόρκη 2013).
Ο δρ Γαλλής, από τους πιονέρους της Δασικής Ιατρικής (την οποία έχει παρουσιάσει και διδάξει σε Κίνα, Νότια Κορέα, Βραζιλία, Ταϊβάν, και στην Ευρώπη), υπογραμμίζει πως «η ενσωμάτωση της Δασικής Ιατρικής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας μπορεί να προσφέρει την ευκαιρία πρόληψης νοσημάτων μέσα από οργανωμένες δραστηριότητες στο δασικό περιβάλλον, που συνοδευόμενες από πολιτιστικές δράσεις και υγιεινή διατροφή, μπορούν να προσελκύσουν υψηλού επιπέδου επισκέπτες από όλο τον κόσμο με προφανή οφέλη για την εθνική, περιφερειακή και τοπική οικονομία».
Αρκεί βεβαίως να έχουμε δάση και μάλιστα υγιή. Ενας ακόμα λόγος για την προστασία και την ανάπτυξη του δασικού μας πλούτου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΛΑΦΡΟΣ
Περιβάλλον και Παιδεία 